Redactioneel

Omschrijving

Maatschappelijke participatie van mensen met psychische stoornissen staat in het centrum van de belangstelling. Met name wanneer dit jongeren betreft met ernstige stoornissen, zoals psychosen. Eerste psychose-teams zijn sterk in opkomst, maar maatschappelijke participatie wordt nog te weinig gezien als belangrijk doel van de behandeling. Een van de eerste teams die proberen maatschappelijke participatie te ondersteunen is de Altrechtse afdeling 'ABC - voor jongeren met een psychosekwetsbaarheid'. Dit gebeurt door de psychotische symptomen met behulp van medicatie en psychosociale interventies te minimaliseren en tegelijk met behulp van de Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) de participatiedoelen van de jongeren te ondersteunen. Tom van Wel & Hans Landsheer onderzochten of de stoornissen stabiliseren tijdens de behandeling en of het participatieniveau steeg. En wat is de invloed van drugsgebruik?

Ambulantisering, participatie en herstel zijn ook in België belangrijke trends. Chantal Van Audenhove & Guido Pieters berichten over de grootschalige hervorming van de Belgische ggz. Philippe Delespaul vergelijkt de Belgische ggz met die in Nederland en plaatst kanttekeningen bij de verschillen in zorgprevalentie: worden in Nederland mensen niet nodeloos afhankelijk gemaakt van zorg? Jos Dröes bespreekt de rehabilitatieteams in de vernieuwde Belgische ggz: prima dat rehabilitatie gerekend wordt tot de verantwoordelijkheid van de ggz, maar pas op dat rehabilitatie een volwaardige plaats heeft in de zorgteams en in zelfstandige rehabilitatie- en herstelcentra.

Rehabilitatie van kwetsbaarheid. In het moderne zorgdiscours wordt kwetsbaarheid neergezet als een categoriale aanduiding van iets dat er niet zou moeten zijn. En als het er wel is moet het bestreden en opgeheven worden. Andries Baart betoogt dat de pleidooien voor empowerment, herstel en participatie mank gaan aan conceptuele gemakzucht en kunnen ontaarden in goedkope harteloosheid en professionele verlating van mensen die zorg nodig hebben. De presentiebenadering biedt een uitweg uit de 'zorgval'.

Herstel. De psychotische geschriften over religieuze wanen van Albert Verleyen bieden fascinerende aangrijpingspunten voor herstel en behandeling. In de psychiatrische begeleiding zou het moeten gaan om 'wat er in het oog van de storm, in het hart van de psychose bij de patiënt leeft en wat hem voortstuwt'. Verleyen doet een voorstel voor een classificatie van psychoses. De redactie is benieuwd of anderen zich herkennen in deze driedeling.
In de rubrieken meer over rehabilitatie en herstel, het verband tussen normalisering en medicalisering, roken en comorbiditeit, ervaringsdeskundigheid, integratie van patiënten èn van teams. Onze dichter mijmert over de crisis: 'Ongelijke monniken, ongelijke kappen. Vroeger ging ik nu Marx lezen.'