Redactioneel

Omschrijving

Dit nummer belicht een even klassiek als actueel thema in de ggz, namelijk de relatie tussen armoede en psychische problematiek. Grote geldproblemen vergroten de kans op psychische klachten, terwijl mensen met mentale problemen juist ook een verhoogd risico lopen op fi nanciële nood. De ambitie om deze vicieuze cirkel te doorbreken is wellicht de belangrijkste bestaansreden van wat sinds ongeveer een eeuw ‘sociale psychiatrie’ wordt genoemd. Tijdens de jaren dertig in Amsterdam beschikte Arie Querido, grondlegger van de sociale psychiatrie, over een budget om een ambulante patiënt in grote fi nanciële nood incidenteel een geldbedrag te kunnen geven.  Dit bood geen duurzame oplossing maar kon op korte termijn wel een uithuiszetting of gedwongen opname voorkomen (Heerma van Voss, 1991).

Nog geen effectstudies, onvervulde behoeften, armoede en uitsluiting
Drie bijdragen in dit nummer doen verslag van onderzoek naar feiten en cijfers. Het overzichtsartikel van Josephien Jansen en coauteurs van recent Nederlands onderzoek bevestigt dat financiële en mentale problemen sterk met elkaar verweven zijn. De meeste studies richten zich op de invloed van financiële omstandigheden op mentale gezondheid. Het verband in de omgekeerde richting blijft onderbelicht, terwijl juist deze wederkerigheid van belang is voor effectieve ondersteuning. Er zijn wel veelbelovende interventies, maar (effect)studies ernaar ontbreken nog. Om de systemische kant van armoede aan te pakken wordt gewerkt aan een beter beleid voor inkomensondersteuning. In een volgende bijdrage stellen Josephien Jansen en Janneke Koerts op basis van twee grootschalige studies vast dat ongeveer één op de vier mensen met psychose hun financiële situatie negatief beoordeelt. Dat is veel meer dan onder familieleden of in de algemene bevolking. Het negatieve oordeel is er vooral bij mensen met middelengebruik (vooral cannabis), maar komt ook voor bij andere mensen met psychose. Financiële zorgen hebben negatieve gevolgen voor hun mentale gezondheid en maatschappelijke participatie. De onderzoekers pleiten voor een meer holistische hulpverlening, waarin zowel mentale als fi nanciële problemen aandacht krijgen.