Het onderzoek dat in dit proefschrift wordt beschreven is gericht op het verbeteren van de gemeentelijke dienstverlening aan mensen met een arbeidsbeperking, om zo hun arbeidsparticipatie te vergroten. Het is uitgevoerd vanuit het Amsterdam UMC, in samenwerking met gemeente Amsterdam.1 Promotoren waren prof. dr. J.R. Anema en prof. dr. J. van Weeghel. Dr. M.H. Huijsmans en dr. H. van Kempen traden op als copromotores.
Achtergrond: re-integratiemethoden vergeleken
Vergeleken met de algemene bevolking, zijn mensen die fysieke, psychologische, verstandelijke en/of sociale problemen hebben, vaker werkloos. Omdat het hebben van een (betaalde) baan positieve effecten kan hebben op gezondheid, is het belangrijk dat deze mensen de juiste ondersteuning krijgen bij het vinden en behouden van een baan. In Nederland zijn gemeenten verantwoordelijk voor de ondersteuning van mensen met een arbeidsbeperking, op basis van de Participatiewet. De nog vrij recente invoering van deze wet betekent dat gemeenten nog altijd op zoek zijn naar de beste dienstverlening om, met beperkte budgetten, hun inwoners zo effectief mogelijk te ondersteunen. In het onderzoek is onderzocht of twee bestaande methoden uit andere contexten passend zijn voor de gemeentelijke ondersteuning van mensen met een arbeidsbeperking. Dit hebben we gedaan door middel van een gerandomiseerd, gecontroleerd onderzoek (RCT). Deelnemers werden op basis van toeval toegewezen aan Individuele Plaatsing en Steun (IPS), de Participatieve Aanpak (PA), IPS én PA of de normale begeleiding van de gemeente.
Individuele Plaatsing en Steun
IPS is een bewezen effectieve methode voor het vergroten van de arbeidsparticipatie van mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen. IPS wordt meer en meer toegepast bij andere doelgroepen. Centraal bij IPS staat het direct starten met het zoeken naar regulier werk, zonder dat training vooraf nodig is. Een ander belangrijk principe van IPS is dat de IPS-coach nauw samenwerkt met de zorgverleners van de werkzoekende.
Job coaches die voor een gemeente werkten zijn opgeleid tot IPS-coach, zodat zij inwoners konden begeleiden volgens de IPS-principes. Het direct starten met betaald werk bleek waardevol en haalbaar, en ook mensen die normaliter eerst een training zouden volgen konden met IPS direct betaald aan het werk. De integratie tussen de IPS-coaches en zorgverleners bleek lastig. Dit kwam onder meer omdat IPS-coaches in dienst waren bij de gemeente in plaats van bij een zorginstelling, zoals gebruikelijk is bij toepassing van IPS in de ggz. Bovendien ontvingen veel inwoners geen zorg, gaven zij geen toestemming om hun zorgverlener te benaderen, of waren zorgverleners huiverig over contact met de job coach in verband met de privacy van diens cliënt.