Proefschriftenparade

Omschrijving

Does FACT have a future? A multi-perspective reflection on quality improvement in Flexible Assertive Community Treatment teams as part of networks of care for People with Severe Mental Illness. (Heeft FACT een toekomst? Een multi-perspectivische reflectie op kwaliteitsverbetering in Flexibele Assertive Community Treatment teams als onderdeel van zorgnetwerken voor mensen met ernstige psychische aandoeningen.)

Dit proefschrift biedt waardevolle inzichten in het verleden (o.a. een vergelijking met ACT), het heden (o.a. in de dagelijkse werkzaamheden van FACT-teams en de ervaren mate van hoop) en de toekomst (o.a. het oriëntatie en ontwikkelproces naar de FACTs 2017-R in Nederland en daarbuiten) van FACT-implementatie, modelgetrouwheid en de mogelijke rol ervan in toekomstige netwerken voor mentale gezondheidszorg. Als promotores traden op prof. dr. P.A.E.G. Delespaul en prof. dr. J.D. Kroon. Copromotor was dr. P.A.M. Peeters PhD. 
Goede zorg voor mensen met ernstige psychische aandoeningen kent geen one size fits all-oplossing. In de Amerikaanse psychiatrie is in de jaren ’60 het Assertive Community Treatment model ontstaan om thuis, op straat en op alle andere plekken mensen met de meest ernstige psychiatrische problemen te ondersteunen. Het doel was om met deze teams de 24-uurs ondersteuning van de kliniek te vervangen door 24/7 ondersteuning vanuit een outreachend werkend team. Deze teams deden en doen dat nog steeds door zeer intensief met een diverse groep professionals te doen wat nodig is voor de mensen met de meest ernstige psychiatrische aandoeningen.

FACT-model vanaf 2003
In Nederland heeft deze aanpak in 2003 navolging gekregen met het Flexible Assertive Community Treatment (FACT-)model. Dit model is aangepast aan de wens om alle mensen met ernstige psychische aandoeningen te ondersteunen in hun herstelproces, niet alleen de doelgroep met de meest ernstige problematiek. FACT-teams bieden zowel crisisinterventies, assertieve behandeling, bewezen effectieve behandeling én herstelondersteunende zorg vanuit één en hetzelfde team van verschillende professionals. Deze teams werken nauw samen met andere partijen en zijn in staat om de zorg binnen het team op te schalen (méér zorgintensivering tot dagelijks contact) en af te schalen. Zo kunnen de professionals meebewegen met het herstelproces van de cliënt en zijn er geen onnodige transities nodig én kunnen opnames of opnamedagen worden voorkomen.

Ontwikkelingen in modeltrouw(meting)
Jarenlang zijn deze FACT-teams getraind en gecontroleerd met een gestandaardiseerde modelgetrouwheidsschaal om ervoor te zorgen dat alle teams even goede zorg leveren. Temas konden zogezegd hun werkwijze afvinken in een checklist met een score tot gevolg. Uit de onderzoeken waarop dit proefschrift rust blijkt dat aan de ene kant teams niet altijd opleveren wat we zouden wensen en aan de andere kant zij niet voldoende zijn aangepast aan de groep cliënten van het team en de omgeving waarin het team werkt. Zo bleken teams slechts 2% van hun tijd te besteden aan naasten. Herstel ondersteunen vraagt een inspanning van vele hulpbronnen en een FACT-team kan dat in het huidige versplinterde zorgstelsel niet alleen. Het afvinken van een gestandaardiseerde checklist draagt dan onvoldoende bij aan een creatieve, netwerkgerichte kwaliteitshouding om deze fragmentatie te verhelpen. Er zijn zowel wijzigingen nodig geweest in het FACT-model (de beschrijving vroeg meer ruimte voor creatieve en alternatieve opties), als in de wijze waarop we het model controleren met modelgetrouwheidsschalen om de kwaliteit te verbeteren, door te sturen op ontwikkeling in plaats van op controle.