Outreachend werken. FACT-team LOPP – Antes Rotterdam

Omschrijving

Uit de praktijk een beschrijving van de werkwijze van het FACT-team LOPP, waarin veel nadruk ligt op outreachend werken met mensen met meerdere complexe problemen die soms ook zorg mijden. Movisie heeft vanuit het project Van vangnet naar bemoeizorg in vijf praktijken meegekeken, waaronder de praktijk van het hier beschreven team. 1 Met als doel om te reflecteren op hun praktijk en zo mogelijk te adviseren of begeleiden bij gewenste veranderingen. Ook zijn deze praktijken beschreven als inspiratie voor gemeenten en andere bemoeizorgpraktijken.

Achtergrond
Het FACT-team LOPP2 van Antes (kortweg FACT LOPP) werkt outreachend voor mensen met multi-problematiek in de stad Rotterdam. Bij deze mensen is er sprake van meerdere complexe problemen en dikwijls mijden ze de zorg. Naast hun psychische problemen zijn ze vaak dakloos, meestal verslaafd, hebben geen of onvoldoende inkomen en geen steunend netwerk. Veel van hen hebben ook een licht verstandelijke beperking en zijn vatbaar voor negatieve beïnvloeding. Het zijn mensen die langdurig steun nodig hebben. Ze komen vaak op onvoorspelbare momenten in beeld bij hulpverleners, omdat ze de neiging hebben om zorg te mijden, al dan niet in combinatie met overlast voor de omgeving. Het is kortom een groep mensen met complexe problemen die allemaal intensieve zorg nodig hebben. Het team FACT LOPP staat juist voor deze mensen klaar. In deze bijdrage beschrijven we aspecten van de werkwijze en de benadering van dit team, en beschrijven we randvoorwaarden en lessen die medewerkers van dit team ook voor andere hulpverleners van belang vinden.

Ontstaan van LOPP
LOPP is in Rotterdam voortgekomen uit het grotestedenbeleid op dakloosheid, psychiatrie en verslaving. LOPP bestaat sinds 2004 en is begonnen als laagdrempelige opvang. LOPP is nog steeds laagdrempelig, maar het is geen opvang meer. Vanwege de naamsbekendheid is besloten om de term LOPP aan te houden. Het LOPP heeft zich verder ontwikkeld tot een Beschermd Wonen-voorziening (BW LOPP) en een FACT team (FACT LOPP). FACT LOPP vormt binnen Antes een cluster met BW LOPP en het CIB (Centrum Intensieve Behandeling). De BW LOPP biedt een woonplek aan 36 cliënten. Het LOPP zorgt voor ambulante behandeling wanneer mensen uitstromen uit de BW LOPP, uit een kliniek of om een andere reden een vorm van ambulante behandeling nodig hebben. Het FACT LOPP werkt voor de hele stad en is er voor alle Rotterdammers met multiproblematiek die intensieve zorg nodig hebben. Het team kan mensen over de wijkgrenzen heen volgen, waar buurtgebonden teams zich aan de postcode houden.

Belangrijke aspecten van de aanpak
Laagdrempeligheid en ‘hands-on’ in benadering en houding 
De laagdrempeligheid is noodzakelijk uitgangspunt van de aanpak, omdat veel van de mensen op wie het team zich richt, uit zichzelf geen hulp zoeken. Daarom gaan de teamleden actief naar mensen toe. Ze hanteren daarbij de presentiebenadering: aansluiten bij de ander en geleidelijk een band proberen op te bouwen. De teamleden van het FACT LOPP sluiten aan bij een directe vraag. Denk bijvoorbeeld aan het bieden van praktische ondersteuning. Heeft iemand een koelkast, kleding of een fiets nodig? Dit regelen zorgt voor vertrouwen. Ook maken de medewerkers het contact persoonlijk, soms door iets van zichzelf te laten zien. Zij stellen geen voorwaarden vooraf en houden vast in het contact. Kenmerkend is de outreachende en assertieve (vasthoudende) manier van hulpverlening. Een sprekend voorbeeld: als iemand met ontslag gaat uit de kliniek of gevangenis staan twee teamleden klaar met de auto om diegene op te vangen.