Onvervulde financiële behoeftes bij een heterogene groep mensen met psychose

Omschrijving

Dit artikel gaat in op de resultaten van twee afzonderlijke studies naar hoe mensen met psychose uit twee grootschalige cohorten hun financiële situatie beoordelen en welke factoren daarbij een rol spelen. In beide studies blijkt dat ongeveer een kwart van de mensen met psychose hun financiële situatie negatief beoordeelt. Dat is veel meer dan onder familieleden of in de algemene bevolking. Het negatieve oordeel lijkt deels samen te hangen met middelengebruik, maar komt verder voor bij een heterogene groep mensen met psychose. Geldzorgen zijn een belangrijke stressfactor. De auteurs pleiten voor meer bewustzijn van dit onderbelichte onderwerp bij professionals die mensen met psychose ondersteunen, zodat ze zo nodig tijdig kunnen doorverwijzen naar passende ondersteuning.

Achtergrond

Financiële capaciteit: een uitdaging
Mensen met een psychotische stoornis hebben vaak te maken met ingrijpende uitdagingen in hun dagelijks leven, zoals op school, op de arbeidsmarkt (Marwaha & Johnson, 2004; Crossley et al., 2022) of in sociale contacten (Velthorst et al., 2017). Een belangrijk, maar minder belicht aspect van het dagelijks leven waarop een psychotische stoornis ook invloed kan hebben, is de financiële situatie. De overgrote meerderheid van mensen met psychose is werkloos en afhankelijk van uitkeringen als belangrijkste inkomstenbron en heeft dus een relatief laag jaarinkomen (Morgan et al., 2017; Hakulinen et al., 2019). Daarnaast hebben mensen met psychose volgens onderzoek vaker moeite met het uitvoeren van alledaagse financiële taken zoals het lezen van bankafschriften of het betalen van rekeningen (financiële prestaties; Klapow et al., 1997; Patterson et al., 1998; Patterson et al., 2001; Evans et al., 2003; Barrett et al., 2009; Shi et al., 2013; Czaja et al., 2017). Dit draagt bij aan een verminderde vaardigheid in financiële zaken (financiële competentie) van mensen met psychose, vergeleken met een gezonde controlegoep (Niekawa et al., 2007). Het begrip financiële competentie omvat financiële kennis en beoordelingsvermogen (Appelbaum et al., 2016).

Tevredenheid over de eigen financiële situatie
Naast de ‘objectieve’ maten van iemands financiële situatie, zoals werkstatus en inkomstenbronnen, is het ook van belang om te kijken naar hoe mensen hun financiële situatie ervaren; hoe zit het met financiële (on)tevredenheid of (on)vervulde financiële behoeftes? Hoe men de eigen financiële situatie beoordeelt, wordt beschouwd als één van de belangrijkste voorspellers van kwaliteit van leven in de algemene bevolking (Ngamaba et al., 2020). Als iemand met psychose de eigen financiële situatie negatief kwalificeert, is het aannemelijk dat dit stressverhogend werkt. Stressoren worden al decennialang erkend als bijdragend aan een verhoogde ziektelast (Bebbington et al., 1993). Hoewel er weinig onderzoek is gedaan naar hoe mensen met psychose hun financiële situatie beoordelen, suggereren enkele studies dat oudere mensen met schizofrenie meer financiële druk ervaren, wat samenhangt met een lagere kwaliteit van leven (Bankole et al., 2007; Cohen et al., 2011). Ook blijkt dat een hogere financiële tevredenheid bij mensen met een eerste episode psychose een positief effect heeft op hun kwaliteit van leven tien jaar later(Gardsjord et al., 2016).