Zorgvermijding En Zorgverlamming

Omschrijving

Zorg c.q. hulp is in handen gekomen van professionals. De natuurlijke betrokkenheid van familieleden en geliefden staat in schril contrast tot de gedifferentieerde, verkavelde, en soms ontzielde hulp, die in de wereld van zorg, welzijn, wonen en veiligheid, gegeven wordt.
In dit boek wordt zorgvermijding verklaard als een ultieme poging om controle te krijgen op een bestaan dat ervaren wordt als doelloos en onvoorspelbaar. Waar OGGz-cliënten behoefte hebben aan snelle, praktische en integrale hulp van betrokken hulpverleners, treffen zij meer dan eens personen aan die weinig handelingsruimte hebben, die vastzitten aan regels, procedures en wachtlijsten, die bovendien moeite hebben om mensen te helpen die maar ten dele problemen hebben op het terrein van de instelling waar zij werken. Sommige professionals lukt het niettemin om contact te maken, om zorgvermijding en zorgverlamming terug te dringen. Deze personen lijken te beschikken over een empathisch vermogen en over dieperliggende persoonlijke eigenschappen die in dit boek nader onderzocht zijn. Zij weten ruimte te creëren waarin sociaal kwetsbare mensen hun perspectieven kunnen articuleren. Deze competenties ontstaan niet vanzelf, onder condities die we in dit boek hebben aangeduid als een normatieve praktijk kunnen ze tot ontwikkeling komen.

Zorgvermijding roept bij veel mensen het beeld op van dak- en thuislozen die zich ophouden in het openbare gebied, die onaangenaam ruikend en scheldend over de straat gaan, die geen werk hebben, die overlast veroorzaken. Toch is dit een onvolledig beeld. In dit boek willen we laten zien dat zorgvermijding een complex en veelvormig verschijnsel is dat samengaat met een ander verschijnsel, een verschijnsel dat Van Veldhuizen (1998) aanduidt met de term zorgverlamming. Zorgverlamming verwijst naar het gebrek aan daadkracht en initiatief van hulpverleners om mensen met opeenstapelende problemen te helpen. Hulpverleners wachten het initiatief van anderen af of verwijzen deze cliënten als een hete aardappel naar elkaar door. Zorgverlamming heeft in Nederland een gezicht gekregen door schokkende mishandelingssituaties als het Maasmeisje, Savannah en het meisje van Nulde. Een groot aantal hulpverleners waren betrokken bij deze gezinnen, maar het lukte niet om voldoende daadkracht en initiatief op gang te krijgen om het geweld te stoppen. Zorgverlamming heeft echter ook een subtiele gedaante, een gedaante waarin de onmacht van de hulpverlening om contact te maken en vertrouwen te winnen naar voren komt. Deze subtiele gedaante is te zien in uitspraken als: ‘Ik kan niks met borderliners.’