Vrouwen uit de knel - Gemeenten en vrouwenopvang samen aan de slag met de knelpunten vrouwenopvang

Omschrijving

Jaarlijks maken ongeveer 12.000 vrouwen in Nederland noodgedwongen gebruik van een opvangplek in de vrouwenopvang omdat er sprake is van acute onveiligheid.

De Nationale Ombudsman heeft in 2017 en 2019 onderzoek gedaan naar signalen over knelpunten bij toepassing van wet- en regelgeving bij vrouwen in de vrouwenopvang. Een aantal van deze knelpunten zijn de afgelopen jaren aangepakt. Er zijn ook een aantal, met name financiële, knelpunten die (nog) niet zijn opgelost.

Deze handreiking biedt gemeenten praktische handvatten om de financiële knelpunten aan te pakken en op te lossen. Een werkgroep van ambtenaren uit centrumgemeenten en een klankbordgroep met medewerkers uit de vrouwenopvang heeft over de handreiking meegedacht. Ook is aansluiting gezocht bij het VNG-project ‘Verbinden schuldendomein’. Doelgroep De handreiking is gemaakt voor (beleids)medewerkers van gemeenten die zich bezighouden met vrouwenopvang, de (financiële) positie van vrouwen, schuldhulpverlening en werk en inkomen. De handreiking wordt verspreid onder alle gemeenten in Nederland.

Leeswijzer

De handreiking is opgebouwd aan de hand van het verhaal van Shira. Zij is een fictieve persoon, opgebouwd uit verhalen van medewerkers uit de vrouwenopvang. Shira doorloopt drie fases: de crisis- en onderzoeksfase, de opvang- en begeleidingsfase en de uitstroom- en nazorgfase. 

Bij elk knelpunt geven we aan waarom het belangrijk is dit op te lossen. Vervolgens beschrijven we wat het probleem is zoals dat door de Nationale Ombudsman is beschreven, aangevuld met wat er uit de praktijk naar voren komt.

Daarna vindt u een checklist die u binnen uw gemeente kunt gebruiken, aangevuld met tips en goede voorbeelden. Wij hopen dat u hiermee aan de slag kunt om voor vrouwen als Shira een verbeterslag te maken! In deze handreiking spreken we van ‘vrouwenopvang’ en ‘vrouwen’. We doen dit omdat de meeste slachtoffers van huiselijk geweld die in de opvang terecht komen, vrouwen zijn. Er is echter ook opvang voor mannelijke slachtoffers. Waar ‘vrouwenopvang’ staat, kunt u dus ook ‘mannenopvang’ lezen.

Waar ‘vrouw’ staat, kunt u ook ‘man’ lezen. Wij gebruiken in deze handreiking de term sociaal-juridisch dienstverlener (SJD) waar het gaat om professionals die binnen de vrouwenopvang de taak hebben om vrouwen te helpen met allerlei zaken rond regelgeving en financiën. Naast sociaal-juridisch dienstverlener worden ook wel de termen financieel-juridisch dienstverlener of materieel dienstverlener gebruikt. Niet elke opvang-organisatie heeft een dergelijke medewerker. Soms zijn het gemeentelijke professionals of maatschappelijk werkers die deze taak vervullen.