Traumasensitief Onderwijs

Omschrijving

In het NRO-project ‘Traumasensitief Onderwijs: implementatie van een traumasensitief klimaat in scholen door professionalisering van leerkrachten’ stonden twee onderzoeksvragen centraal: “Hoe ontwikkelt een school een traumasensitief onderwijsklimaat?” en “Wat zijn de opbrengsten van een traumasensitief onderwijsklimaat voor leerkrachten en leerlingen?”. De eerste onderzoeksvraag is beantwoord met behulp van een internationale literatuurstudie en focusgroepen met Nederlandse onderwijsprofessionals. De resultaten van de literatuurstudie en focusgroepen zijn verwerkt in het “Implementatiehandboek traumasensitief onderwijs”. In dit handboek worden scholen stapsgewijs meegenomen in het ontwikkelen van een traumasensitief onderwijsklimaat. De implementatie van traumasensitief onderwijs is een meerjarentraject en doorloopt 4 fases: verkennen, voorbereiden, uitvoeren en borgen. Er zijn verschillende factoren die een succesvolle implementatie van traumasensitief onderwijs bevorderen, namelijk professionele ontwikkeling, implementatieplanning, leiderschapssteun, betrekken van stakeholders en het creëren van draagvlak. Het handboek wordt geïllustreerd met voorbeelden uit de praktijk en bevat verschillende praktische handvatten voor scholen bij de implementatie van traumasensitief onderwijs. De tweede onderzoeksvraag naar de opbrengsten van traumasensitief onderwijs is beantwoord met behulp van een evaluatiestudie in samenwerking met acht scholen uit het regulier en (voortgezet) speciaal onderwijs, die tijdens het project startten met implementatie van traumasensitief onderwijs. Uit het onderzoek komt naar voren dat na de implementatie van traumasensitief onderwijs, leerkrachten zich meer competent voelen in het aanpassen van instructies en in orde handhaven. Daarnaast blijkt dat leerkrachten en leerlingen positievere leerkracht-leerling relaties, leerling-leerling relaties en klassenklimaat ervaren. De effecten van traumasensitief onderwijs op het welbevinden van leerlingen (bijvoorbeeld posttraumatische stresssymptomen en gedragsproblemen) zijn in deze fase van implementatie van traumasensitief onderwijs nog niet waarneembaar. Op basis van de resultaten van het project concluderen we dat de implementatie van traumasensitief onderwijs op korte termijn van meerwaarde is voor leerkrachten en leerlingen. De ontwikkeling van een traumasensitief onderwijsklimaat vraagt tijd, aandacht en doorzettingsvermogen om tot een meer volledige implementatie te komen en daarmee de positieve effecten te behouden en verder uit te breiden.