Kindreflex. Een stappenplan voor het waarborgen van welzijn en veiligheid van kinderen van ggz-cliënten

Omschrijving

In Nederland werken hulpverleners van volwassen cliënten onder meer in de ggz sinds 2013 met de verplichte Kindcheck, met het oog op mogelijke effecten van hun problematiek voor de kinderen of in het gezin. In Vlaanderen werd een eigen variant ontwikkeld en in 2019 ingevoerd. Focus en inzet van beide instrumenten verschillen. In deze bijdrage wordt de ontwikkeling van de Kindreflex beschreven, vanuit een pleidooi voor meer positieve aandacht in de volwassenen ggz voor ouderschap en ouderschapsvaardigheden. In de beschrijving van de Kindreflex (ontwikkeling en implementatie) wordt ingegaan op de verschillen met de Kindcheck. 

Achtergrond
Psychische problemen en verslavingsproblematiek kunnen invloed hebben op het gedrag van ouders en de manier waarop ze met hun kinderen omgaan. Zorgen voor regelmaat, toezicht en voorspelbaarheid en het aangaan van een affectieve relatie kunnen in het gedrang komen en leiden tot onveiligheid voor de kinderen. Sinds 2013 zijn Nederlandse hulpverleners die werken met volwassen cliënten verplicht om een Kindcheck uit te voeren. Zij gaan tijdens het cliëntcontact na of zij de zorg hebben voor kinderen en of deze thuis veilig kunnen opgroeien. Bij een vermoeden van onveiligheid, gaan ze hierover in gesprek met de cliënt; indien nodig doen zij een melding en regelen gepaste hulp. In de Nederlandse Kindcheck ligt de nadruk op risico’s, mogelijke problemen en onveiligheid en deze heeft daardoor negatieve connotaties. Ouders met psychische problemen kunnen onzeker worden of als ‘ongeschikte’ ouder gestigmatiseerd worden, wat hun herstel in de weg staat. Het hebben van kinderen is echter een bron van kracht en motivatie. Ouders ondersteunen bij het ondanks hun problemen zo goed mogelijk vervullen van hun ouderrol kan een belangrijk onderdeel zijn van het herstelproces. Dit laatste was een punt van aandacht in het onderzoek naar de ontwikkeling van de Vlaamse Kindreflex.