Gemeenten, beloon ervaringsdeskundigen naar hun waarde!

Omschrijving

Of het nu om schuldhulpverlening en armoedebestrijding gaat, om psychische zorg voor volwassenen of jongeren, of om huiselijk geweld en kindermishandeling; er raken nog steeds mensen tussen wal en schip, en wachtlijsten voor hulp zijn lang, terwijl hun problemen toenemen. Zo staan in 2021 ruim 75.000 mensen in Nederland op de wachtlijst voor GGZ-zorg1 en wordt ook in de jeugdhulpverlening gesproken over lange wachttijden2. Hoewel gemeenten allerlei initiatieven ontwikkelen, is het vaak lastig mensen te bereiken en binnen de kaders van wet- en regelgeving passende duurzame en effectieve hulp te realiseren, met name voor mensen met complexe, meervoudige problematiek. Gemeenten zien zich voor haast onmogelijke opgaves gesteld, waarbij zij de afgelopen jaren het gebruik en de kosten in het sociaal domein zagen stijgen3. Tussen 2015 en 2019 steeg het gebruik van de WMO met 19% en de Jeugdwet met 17%, terwijl budgetten slonken. Het feit dat burgers met meervoudige, complexe problematiek niet in beeld komen of uit beeld raken, laat zien dat er grenzen zijn aan de zelfredzaamheid en de netwerken van mensen in kwetsbare situaties. Daarbij komt dat het voor gemeentes ingewikkeld is om integraal te werken rondom burgers die op verschillende levensgebieden problemen hebben. Er bestaan wel 20 verschillende ondersteuningsregelingen op lokaal niveau, die bovendien vaak aan elkaar raken, zoals de WMO en de WLZ, of de WMO en schuldhulpverlening3. Kortom, er lijkt regelmatig sprake te zijn van een onoverbrugbare kloof tussen de systeemwereld - het beleid, de regels, diagnoses en financieringsstromen - enerzijds, en de leefwereld van de mensen anderzijds4. Hierdoor verergeren problemen voor mensen en lopen de kosten onnodig hoog op.

Gemeenten zijn dus op zoek naar haalbare en betaalbare mogelijkheden voor een juiste ‘match’ tussen vragen en behoeften van burgers en de daadwerkelijk geboden hulp. Een oplossing die kansen biedt, is het professioneel samenwerken met ervaringsdeskundigen. Zij komen wél dichtbij burgers in kwetsbare posities, maken die match, en slaan daarmee een brug tussen systeemwereld en leefwereld. Ze komen eerder en laagdrempeliger met hen in contact, zodat mensen zich gesteund en erkend voelen en hun problemen niet alleen maar groeien. 

Van lotgenoten naar ervaringsdeskundigen
Veel gemeenten omarmen al wel het idee om samen te werken met mensen die zelf ervaring hebben met schulden, armoede of andere ontwrichtende levensgebeurtenissen. Organisaties als Humanitas of SchuldHulpMaatje bijvoorbeeld brengen mensen met schulden in contact met lotgenoten, en gemeenten weten steeds beter de weg naar dit soort initiatieven te vinden.