De kunst van verbinding

Omschrijving

Lectorale rede

Deze rede gaat over de kunst van in verbinding zijn, vanuit het Lectoraat Ethiek van Verbinding met Mensen met een Verstandelijke Beperking. Op basis van nieuwe ontwikkelingen in het werk- en beroepenveld en in aansluiting op de voorgaande twee periodes van het Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking is voor een nieuwe benaming gekozen. Hierin staat het aangaan van verbinding vanuit het perspectief van mensen met een verstandelijke beperking centraal. Hoe zorgen we ervoor dat mensen met een verstandelijke beperking gezien worden en erkend worden in wie ze zijn? Wat vinden mensen met een verstandelijke beperking zélf belangrijk? Siebrand, die vanwege het sluiten van de locatie waar hij woont gedwongen moet verhuizen, heeft daar wel een idee over. Hij accepteert zijn nieuwe woonlocatie alléén als locatiemanager Lidwien mee verhuist en hij het contact met haar kan behouden: “Lidwien is recht door zee zal ik maar zeggen”, zegt Siebrand. “Lidwien zegt waar het op staat. Die denkt niet, dat is zo’n persoontje met een beperking” (Weele et al., 2018). Deze rede gaat ook over de kunst van verbinden vanuit het perspectief van de professional. Begeleiders onderkennen en zeggen zelf dat professionaliteit in toenemende mate wordt gebaseerd op de pijlers van beheersing en verantwoording. Zij hebben er last van dat aandacht voor het productieproces in de zorg voorrang krijgt boven het investeren in betrokkenheid en verbinding. Begeleiders zien dit als een aantasting van hun persoonlijke betrokkenheid en uitholling van hun vakmanschap. Hoe zorgt de professional ervoor dat zij gemotiveerd en geïnspireerd blijft, in verbinding met haar eigen drijfveren en motivatie? Een begeleider vertelde me hierover: “We moeten vanuit de visie van de organisatie cliëntgericht werken maar wat bedoelen we daar precies mee? Waar blijf ík in dit verhaal? Ik mag toch ook mijn grenzen aangeven? Ik ben mezelf een beetje verloren.” Het kunnen aangaan van een verbinding kenmerkt de houding van een professioneel zorgverlener. In de verbinding komt het gericht-zijn op de ander tot uitdrukking. De relatie bepaalt voor een belangrijk deel de effectiviteit van de hulpverlening. De juiste bejegening en betrokkenheid zijn voorwaardenscheppend voor het goed uitvoeren van specifieke interventies en zijn bepalend voor de interacties die mogelijk zijn. Echter, in zorg en welzijn, ook in de ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking, zijn processen gaande die ondermijnend kunnen zijn voor de professionele norm van verbinden (Ackerman & Hilsenroth, 2003).